Integriteit en Sportiviteit hand aan hand in de sport
Wat gebeurt er als er flinke druk wordt uitgeoefend op de sporter? Als met het winnen van het kampioenschap de club financieel gered is of de sponsor nog een jaartje blijft? Zijn dan alle middelen geoorloofd? Het is de taak van het bestuur om een veilige sportomgeving te creëren, zodat de sporter niet in de gelegenheid of in de verleiding komt om de grenzen van integriteit op te rekken.
.jpg)
Integriteit en Sportiviteit gaan hand aan hand
Wat gebeurt er als er flinke druk wordt uitgeoefend op de sporter? Als met het winnen van het kampioenschap de club financieel gered is of de sponsor nog een jaartje blijft? Zijn dan alle middelen geoorloofd? Het is de taak van het bestuur om een veilige sportomgeving te creëren, zodat de sporter niet in de gelegenheid of in de verleiding komt om de grenzen van integriteit op te rekken.
We genieten massaal van prachtige overwinningen, juichen voor grote sportprestaties en zingen het volkslied vanuit ons hart als er een medelander op het podium staat. We bewonderen doorzettingsvermogen en trainingsarbeid, ook al levert het niet de zó felbegeerde eerste plaats op. We leven mee met de emoties van de teleurgestelde verliezer, begrijpen het (verbale) geweld van de getergde sporter die zich onfair behandeld voelt en we zijn collectief boos als techniek niet voldoende blijkt of het juist laat afweten om de über-getrainde sportman of vrouw te laten winnen.
Maar we staan ook snel klaar met een oordeel om deze sportprestaties af te doen als ‘wanprestatie‘ of ‘oneerlijk’ en roepen om diskwalificatie als blijkt dat er onsportief of niet-integer gehandeld is. Als de eens zo bejubelde en gevierde topsporter doping gebruikt blijkt te hebben, de ogenschijnlijk zwaarbevochten voetbalfinale vooraf ‘verkocht’ blijkt te zijn of de overtreding net buiten het zicht van de scheidsrechter gemaakt wordt, drukken we onder meer onze afschuw uit in snerende opmerkingen op sociale media. We voelen ons massaal in de maling genomen, hebben ons oordeel unaniem en snel geveld over de sportiviteit van het ‘spel’ en de integriteit van de sportman of vrouw in kwestie.
Conflicterend belang
Het conflicterende belang van winnen in de sport is een interessant gegeven. Natuurlijk wil een (top)sporter het beste uit zichzelf halen en winnen, een teamcoach voor het kampioenschap gaan en een sponsor veel media-aandacht genereren door te profiteren van winst. Van (top)sporters wordt nu eenmaal verwacht dat ze zich maximaal inzetten om te winnen. Maar zijn dan alle middelen geoorloofd? Aan welke regels moet er worden voldaan? Welke grenzen worden in acht genomen en wanneer vervagen deze grenzen? Wat is nog sportief en integer en wat niet meer?
Emoties horen erbij
Je zou kunnen stellen dat de regels die de sport opgesteld heeft, de basis vormen van de gewenste sportiviteit. Sportiviteit gaat meestal over de verwachting van het gedrag van een sporter. Maar sportiviteit is veel breder dan dat. Het kunnen omgaan met de winst, maar zeker ook met het verlies is een belangrijk gegeven. Emoties horen bij de sport en leveren juist de herkenbaarheid bij het publiek op. De beheersing om niet door te slaan in de emotie van verlies is een belangrijk gegeven waar juist winst te behalen is. Ook in de maatschappij hebben we het over sportiviteit als we het hebben over ‘iets sportief opvatten’. Het kunnen en willen accepteren dat een ander, een tegenstander, sterker of slimmer is maakt deel uit van de betrouwbare omgeving die verenigingen beogen te creëren voor hun sporters en alle andere betrokkenen.
Wat als er druk wordt uitgeoefend?
Wanneer vinden we iets niet meer ‘sportief’ en wanneer handelt iemand niet langer integer? Sportiviteit en integriteit raken niet alleen de sport maar zijn belangrijke pijlers in het algemeen sociaal maatschappelijk verkeer en ze zijn van invloed op elkaar. Als een individu in staat is keuzes te maken om zo goed en kwaad van elkaar te kunnen scheiden, dan is er sprake van integriteit. Maar wat is goed en wat is kwaad? Wat gebeurt er als er flink druk uitgeoefend wordt op het individu, de sporter? Als met het winnen van het kampioenschap de club financieel gered is of de aangestelde sponsor nog een jaartje blijft? Dan wordt de druk om te winnen een belangrijk onderdeel van het voortbestaan of het prolongeren van het succes van een vereniging of club. Als de (na)druk op het winnen komt te liggen, kunnen de grenzen van integriteit en sportiviteit wat poreuzer worden.
Vooraf vaststellen
De sterke individualisering in de maatschappij vindt zijn weg ook op het terrein van de sport en stelt verenigingsbestuurders voor diverse dilemma’s. Het nadenken over -en het bespreekbaar maken van ongewenst gedrag op diverse niveaus gebeurt nog te vaak alleen ná een incident of calamiteit. Het is echter van belang om juist vóóraf vast te stellen wat een vereniging of club onder sportief gedrag en integriteit verstaat en welke maatregelen genomen worden (of zijn) om dit te bevorderen. De sporter kiest voor een sport, vereniging of club, conformeert zich aan de regels, waarden en normen en draagt daarmee bij aan de omgeving waarin de sport beoefend wordt.
Bestuurlijke visie
Het is de taak van het bestuur of de bestuurders om ervoor te zorgen dat er een veilige (sport)omgeving gecreëerd wordt waarbij de sporter, coach, trainer, arts, verzorger, supporter of een andere betrokkene niet in de gelegenheid of in de verleiding komt om niet-integer gedrag te vertonen of op enigerlei wijze onsportief te zijn. Dit vergt een brede, heldere kijk van het bestuur op integriteit en sportiviteit en op welke wijze dit uitgedragen dient te worden. Daarnaast is het belangrijk dat beide begrippen een groot draagvlak hebben onder alle leden en betrokkenen.
Gedragsafspraken
Om sportiviteit en integriteit een “gezicht’ te geven, een cultuuromslag te bewerkstelligen en sportiviteit en integriteit beleidsmatig in te bedden moet er een aantal fundamentele gedragsafspraken gemaakt worden. Niet alleen met de sportbeoefenaars, maar specifiek op maat gemaakte afspraken per aparte doelgroep. Van sporter tot supporter, van trainer tot bestuurder tot sponsor. Deze afspraken moeten een dermate breed draagvlak hebben dat men elkaar zowel binnen als buiten de doelgroepen kan aanspreken op onsportief of niet-integer gedrag omdat men vooraf de consequenties kent.
Integriteit en sportiviteit
De visie van het bestuur op integriteit en sportiviteit zal helder, duidelijk en herleidbaar moeten zijn en regelmatig gecommuniceerd moeten worden. Maatregelen die genomen worden bij bewezen niet-integer of onaanvaardbaar onsportief gedrag maken deel uit van deze visie en zijn voor iedereen in te zien. Het consequent opvolgen van dit beleid geeft aan hoe belangrijk het bestuur integriteit en sportiviteit vindt en dient als voorbeeldgedrag. Integriteit en sportiviteit zijn onlosmakelijk verbonden met sport. Ze zorgen voor het voortbestaan van een sport, inspireren, motiveren en borgen een veilige omgeving binnen een vereniging of club waarbij sporters op elk niveau, op sportieve wijze, maximale resultaten kunnen behalen.
Wilt u meer informatie over integriteit en sport bezoek dan de website van Integrity Matters.